نویسنده جاستین بیل کتابی درباره معمار مرکز تجارت جهانی مینورو یاماساکی نوشته است. به مناسبت 11 سپتامبر، او از تجربه یاماساکی در طراحی ساختمان و تأثیر او بر معماری برای ما می گوید.
کتاب بیل که Sandfuture نام دارد، قصد دارد بینشی از زندگی و آثار معمار آمریکایی کمتر شناخته شده یاماساکی ارائه دهد.
شهرت یاماساکی بیشتر به خاطر طراحی برج های اصلی مرکز تجارت جهانی است که در 11 سپتامبر 2001 در حمله تروریستی تخریب شدند. این برج ها با ارتفاع 417 و 415 متر، بلندترین ساختمانهای جهان بودند که در سال 1973 افتتاح شدند.
با این حال، علی رغم اهمیت بین المللی او، بیل معتقد است که حرفه یاماساکی در “حاشیه تاریخ معماری” قرار دارد.
بیل به دزین می گوید:”من یک دانشجوی معماری بودم، فقط چند هفته از یک برنامه معماری بسیار دقیق خارج شده بودم و به یاد دارم که در پای این ساختمانهای خارق العاده [برج های دوقلو] ایستاده بودم و می‌پرسیدم چطور ممکن است که من نمی‌دانم چه کسی آنها را طراحی کرده است؟”
او ادامه داد: “هیچ کس هرگز در مورد یاماساکی چیزی نگفت. وقتی کار بر روی این کتاب را شروع کردم، که در ابتدا چندان روی یاماساکی تمرکز نمی‌کردم. من درک کردم که چگونه وسعت و اهمیت فرهنگی زندگی و حرفه او در این داستان فوق‌العاده ترکیب شده است و این داستان باید در مرکز کتاب باشد. “
مرکز تجارت جهانی با الگوبرداری از “ایده تجارت جهانی”
یاماساکی در سال 1912 متولد شد و در سیاتل، واشنگتن از والدین مهاجر ژاپنی بزرگ شد. تعصبات ضد ژاپنی بیشتر دوران جوانی او را در بر گرفت. او در سال 1929 در برنامه معماری دانشگاه واشنگتن ثبت نام کرد و 20 سال بعد شرکت خود را تاسیس کرد.
در سال 1962 توسط بانکدار آمریکایی دیوید راکفلر و اداره بندر نیویورک و نیوجرسی به مرکز تجارت جهانی سفارش داده شد. انتخاب او پس از رد فهرست کوتاه شامل معماران IM Pei ، فیلیپ جانسون ، ولتون بکت و والتر گروپیوس، صورت گرفت.
این مجتمع با هدف احیای منهتن پایین ساخته شد و با الهام از نمایشگاه 1939 نیویورک به نام مرکز تجارت جهانی، که به موضوع دستیابی به صلح جهانی از طریق تجارت اختصاص داشت.
بیل توضیح داد: “من فکر می کنم ما اکنون عادت کرده ایم که مرکز تجارت جهانی را به عنوان نمادی از سرمایه داری آمریکا و یک‌جانبه‌گرایی آمریکا ببینیم، اما این واقعاً معنای پشت ساخت آن نبود.”
طرح نهایی یاماساکی برای مرکز – یک جفت برج با پنجره های باریک، طاق های تزئینی نوک تیز در قاعده آنها و یک میدان بزرگ اطراف – در سال 1964 فاش شد. بیل میگوی، هدف او تجسم مفهوم نمایشگاه جهانی نیویورک با ایجاد “فانوس دموکراسی” بود.
بیل توضیح می‌دهد: “من فکر می کنم مینورو یاماساکی واقعاً معتقد بود که این پروژه می تواند هم پیوند دهنده تجارت بین المللی و هم چراغ دموکراسی و حسن نیت بین ملت ها باشد. با این حال، با وجود جاه طلبی های او، “پذیرش این شغل تصمیم ساده‌ای برای یاماساکی نبود”
“این یک ماموریت یک عمر با او بود و او می‌دانست که نمی‌تواند آن را رد کند، اما او همچنین فهمید که این یک کار بزرگ برای دفتر او است.”
برج های دوقلو با نام تجاری “افسانه های بزن بزن دیزنی لند”
در بدو تأسیس، مرکز تجارت جهانی مورد استقبال گسترده قرار گرفت اما با پیشرفت پروژه “انتقادها به طرز چشمگیری تغییر کرد”. یاماساکی در تعارض مداوم با اداره بندر کار می‌کرد زیرا عناصر کلیدی طراحی را برای صرفه جویی در هزینه ها قطع کردند و این طرح را به افزایش ارتفاع و فضای اداری بیشتر ترغیب کردند.
بیل توضیح می‌دهد که این چرخش رویدادها با تغییر نظر آدا لوئیز هوکستابل منتقد معماری در اواخر پروژه همراه است. بیل می‌گوید: “آدا لوئیز هوکستابل مدافع دیرینه کارهای یاماساکی بود، اما او همچنین منتقد بسیار تیزبین و وظیفه‌شناس بود و تکامل نظر او به خوبی نشان‌دهنده قوس انتقادها از پروژه است.”
در ابتدا، هوکستابل این مجموعه را “بهترین پروژه ساختمان جدید” در نیویورک توصیف کرد، اما بعداً از مقیاس برج ها ابراز نگرانی کرد و در نهایت این پروژه را شکست خورده نامید.
بیل افزود: “از دست دادن قوی‌ترین مدافع وی برای یاماساکی ویران‌کننده بود. برای بدتر شدن اوضاع، کشور وارد رکود شد و کمیسیون‌های خوب کمیاب شد. او به کار خود ادامه داد، اما حرفه او هرگز واقعاً بهبود نیافت.”
یاماساکی “فرهنگ و سیاست معماری را شکل داد”
مینورو یاماساکی در سال 1986 درگذشت. در کنار مرکز تجارت جهانی، برجسته ترین آثار او شامل برج مدرن راینیر و مرکز علوم اقیانوس آرام در سیاتل و پروژه مسکن اجتماعی پرویت-ایگو در میسوری است.
پرویت-ایگو نیز سرنوشتی مشابه مرکز تجارت جهانی داشت، زیرا کمتر از 20 سال پس از تکمیل آن تخریب شد. امروزه اغلب از آن به عنوان نمادی از شکست مدرنیسم یاد می شود.
با این حال، بیل معتقد است که تخریب پرویت-ایگو و مرکز تجارت جهانی هر دو مسیر معماری را شکل داد. به این ترتیب، یاماساکی “شایسته این است که در مرکز هرگونه بحث در مورد طراحی آمریکایی باشد”.
بیل توضیح می‌دهد: “تصور یک جفت ساختمان دیگر که در طول عمر خود، از طراحی تا ساخت و ساز و تخریب خشونت آمیز دیدنی، تأثیر بیشتری بر روند معماری آمریکا داشته باشد، دشوار است.”
“تصور هر داستانی که فرهنگ و سیاست معماری را در هشتاد سال گذشته بیشتر از آنچه که تعداد انگشت شماری از عکسهای پرویت-ایگو روی زمین و هزاران تصویر از برجهای جهان نشان داده است، دشوار است. مرکز تجارت جهانی زیر وزن خود فرو ریخت. “
یاماساکی “تا حد زیادی ناشناخته مانده است”
بیل تا حدی رویکرد غیر سنتی یاماساکی به مدرنیسم و استفاده از تزیینات را دلیل ناشناس بودن وی در صنعت معماری می داند. با این حال، او می گوید که سابقه او نیز به دلیل “مشکل تنوع” در بخش معماری نقش زیادی دارد.
“هنر، سینما، ادبیات همگی در سالهای اخیر با عدم تنوع مربوط به خود حساب‌های عمده ای داشته اند. اما توجه کمتری به این نکته شده است که بیشتر ساختمانهایی که ما در آنها کار می‌کنیم، در آنها زندگی می‌کنیم، به مدرسه می رویم، توسط یک گروه بسیار همگن از مردم طراحی شده است. “
با این وجود، علی رغم عدم شناخت، بیل می گوید که معماری مینورو یاماساکی بر روند معماری معاصر تأثیر گذاشته است و امروزه این امر مشهود است.
